“Een voorbeeld van duurzaam beheer”: hoe vissers sint-jakobsschelpen bewaren in de baai van Saint-Brieuc, in de Côtes-d'Armor

05:45 uur. De Fury Breizh verlaat de haven van Saint-Quay-Portrieux (Côtes-d'Armor) en zakt weg in de nacht. Met zijn blik gericht op het scherm waarop de reeds afgelegde trajecten worden weergegeven, beslist Nicolas Boitte, visschipper van de trawler uitgerust door Jonathan Thomas, op 'gevoel' over de 'plek' van de dag. Een gok.

De 11,98 meter lange boot is niet de enige die naar de afzetting van Saint-Jacques vaart. Door de mistflarden flikkeren de lichten van tientallen andere schepen, op zoek naar het lokale "witte goud". In het seizoen 2024-2025 mogen 238 licentiehouders, van oktober tot april, het kostbare weekdier oogsten. In de zomer, het broedseizoen van hermafrodieten, is vissen verboden. Daarom is de noot uit de baai van Saint-Brieuc wit en zit er geen koraal (de geslachtsklier van de tweekleppige schelp) in.

1,05 ton in één uur, max.

De dag breekt aan wanneer de Furie Breizh in de streek arriveert. Aan boord maken de schooljongensgrappen plaats voor een gespannen stilte. Onder leiding van Mathéo, zijn rechterhand, rondt Nicolas Boitte de positie van de boot verder af. Dominique Thomas, de vader van de reder, kwam een ​​handje helpen en ontwikkelde zich tot een groot horlogemaker. Precies om 7.45 uur gaf hij het startsein. De baggerschepen liggen onder water. Vanaf dat moment heeft de bemanning één uur, en geen minuut meer, de tijd om zoveel mogelijk granaten omhoog te halen, binnen de limiet van 1,05 ton - dezelfde waarde voor alle eenheden. Een echte tijdproef, toegestaan ​​twee dagen per week (maandag en woensdag), volgens de regels die zijn opgesteld om de bron van de aanbetaling te beschermen.

De kleinste boten moeten allerlei passages en manoeuvres aan elkaar rijgen om te hopen hun volume te vullen. Voor de Fury Breizh, uitgerust met twee vistuigen, zijn twee baggertochten voldoende. De oefening is niet minder gevaarlijk. De tanden schrapen blind, op een diepte van ongeveer dertig meter, over een afstand van 1,3 zeemijl (2,4 km). De visserij is onzeker, de bemanning staat op de uitkijk. "Een steen is al genoeg om een ​​kabel te breken," fluistert de baas.

Twintig minuten later is het alle hens aan dek. Terwijl hij over het water leunt, zijn hoofd beschermd door een helm, brengt Amaury, de zeeman, de uitrusting met een touw naar de achterkant van de boot. Drie mannen zijn niet te veel om de 900 kg zware metalen netten te kantelen. Bergen van Sint-Jakobsschelpen storten neer op de brug. De baggerschepen worden onmiddellijk weer overboord gezet voor de tweede sleepbeweging.

De bemanning, die geen last had van de pijn of de kou, begon, geknield op de stapel, met snelle bewegingen en een ervaren oog, de granaten te sorteren en te classificeren. "De mazen van de baggerringen, met een diameter van 9,7 cm, hebben al een eerste selectie uitgevoerd en alleen de grootste exemplaren behouden", legt Dominique Thomas uit, voorzitter van de producentenorganisatie van Cobrenord.

De tweede sortering, handmatig, zorgt ervoor dat we lege schelpen, jonge exemplaren die in de massa vastzitten en zeespinnen die de baai binnendringen, kunnen verwijderen. Er worden alleen schelpen bewaard met een minimale grootte van 10,5 cm, wat 3 cm meer is dan vorig jaar, gezien de uitstekende staat van de bron. Een schuifmaat, een zogenaamde "pin", stelt iedereen in staat om bij twijfel te controleren. Uiteindelijk wordt de helft van de vangst terug in het water gegooid.

Die maandag haalde de Fury Breizh voor de tweede keer de baggerspecie op, 13 minuten voor het einde van de toegestane tijd. Almaury, die 22 kg aan zakken moet vullen, weet als Elzasser dat de graaf er vandaag is. Of je nu wel of niet vrolijk vist, je aan een schema houden is sowieso geen optie. "Vijf minuten inhalen en je rijbewijs wordt voor twee dagen ingetrokken", verzekert Dominique Thomas. "Het luchttoezicht op het gebied wordt gefinancierd door de vissers zelf", benadrukt hij.

Geen onder-de-tafelverkoop. Zodra de vangst in de haven is aangekomen, wordt deze gewogen en geveild, waarna de vangst te koop wordt aangeboden. De invoering van vergunningen in 1970 en de geldende regelgeving - visdagen en -tijden, minimale grootte van de schelpdieren, maximale gevangen hoeveelheid - maken de schelpdiervangst in de baai van Saint-Brieuc "een voorbeeld van verantwoord en duurzaam beheer", aldus de visserijcommissie.